Nederland leeft met water, al eeuwenlang… Tuurlijk, in Nederland is de geschiedenis op veel plekken springlevend. Maar Fort Hedikhuizen is wel het toppunt van tastbaarheid; een fort behorend tot de militaire verdedigingslinie de Zuiderwaterlinie, in particuliere handen. De Waterlinie is een knap staaltje ingenieurschap, waarbij de weg en de wil van het water gebruikt werd om het land te verdedigen. We mogen dat wel ‘oer-Hollands’ noemen; wie niet groot is, moet slim zijn.
Fort Hedikhuizen staat koop via Redres de Bouwkunstmakelaar. Onderstaande tekst en foto’s: redres.nl
Fort Hedikhuizen staat te koop! Het fort is een bouwwerk als uit een jongensboek, het is avontuur en het spreekt eindeloos tot de verbeelding. Het is een object vol kansen; robuust en industrieel is het het perfecte canvas voor een trouwdag, een bedrijfsuitje of anderszins. In het dak is een bijzonder verblijf gemaakt, wat maakt dat er overnacht kan worden. Maar de gemeente is ook bereid om mee te werken aan het realiseren van wooneenheden in en om het fort op het moment dat het bijdraagt aan het behoud ervan. Kortom, alles wat uw fantasie voortbrengt, kan hier werkelijkheid worden. De combinatie van historisch erfgoed met recreatie geeft dit object een natuurlijk uitgangspunt; heeft u de gouden formule? Dan hebben we vast en zeker een goed gesprek!
FORT HEDIKHUIZEN | STOER FORT TE KOOP
Op de plek waar Fort Hedikhuizen staat, werd in 1505 al een versterking gemaakt. Een nieuwe verschansing verrees in 1593 en ook in 1755. In 1774 werd een gat in de dijk gegraven, een coupure, voor de inundatie van de omgeving van vestingstad Heusden. Deze coupure werd beschermd door een – elders gelegen – batterij.
De bouw van het huidige Fort Hedikhuizen en de inundatiesluis begon in 1862 en werd vroeger gebruikt om de inundatiesluis te beschermen. Die sluis maakte het mogelijk om op gecontroleerde wijze water uit de Maas te laten stromen. Heusden werd zo verdedigd door het ondergelopen land. Tot 1952 was het fort bij Heusden in gebruik als vestingwerk en stond militair bekend als “Het werk achter den Hoogen Maasdijk”. Tijdens het interbellum zijn twee met rode pannen gedekte schilddaken toegevoegd om het fort vanuit de lucht te camoufleren. In de jaren ’70 is onder de kap een grote woning gerealiseerd. Jaren later is naast het fort de fortwachterswoning gebouwd. Dit object komt separaat te koop. De naastgelegen sluis is, net als het fort, een rijksmonument en is begin deze eeuw gerestaureerd. De sluis is nu een ‘stapsteen’ in de lokale ecologische verbindingszone: een leefgebied waar dieren zich ongestoord kunnen voortplanten.
DE TOUR
Het Fort bevindt zich op een door een flinke gracht en vestinggordel omgeven terrein. De houten brug brengt je over de gracht en via een poort voorzien van zware deuren (tunnel) kom je op het binnenterrein van de vesting die is omgeven door een aarden wal. Op het binnenterrein staat het voormalige fort. Het lijken net twee gebouwen. Maar schijn bedriegt. Het is één groot gesloten gebouw bestaande uit een begane grond (circa 458 m²) met in de gevel een aantal spleetvensters en vensters met een hardstenen omlijsting en de bovengelegen kapverdieping (circa 488 m²) die na de toevoeging van de dakpartij is ontstaan. Verder staan op dit binnenterrein diverse andere bijgebouwen. Deze bevinden zich in een matig-tot redelijke staat van onderhoud.
BEGANE GROND
In de voorgevel zijn een zestal gemetselde rondbogen zichtbaar. Hier is ook goed te zien en ervaren hoe fors het fort is gebouwd. Metersdikke muren moesten bescherming geven bij naderend onheil. Aan de voorzijde is in één van de rondbogen de toegang tot het fort. Ook hier weer grote openslaande deuren. Bij binnenkomst tref je een stelsel aan van bakstenen gewelven die met elkaar in verbinding staan. Het fort is in gebruik geweest als feestlocatie. De huidige inrichting heeft een unieke historische sfeer en is rondom het thema “Fort” afgestemd. Er zijn eetzalen, een garderobe, toiletgroepen, diverse bars, ruimte voor lopend buffet en een paar (professionele) keukens (grill, barbecue). Aan de achterzijde is in een aanbouw nog ruimte voor een caterkeuken.
KAPVERDIEPING
Door de toevoeging van de twee schilddaken is er op het fort een extra verdieping toegevoegd. Hier is in de jaren ’70 onder de kap een grote woning gerealiseerd die maar voor enkele jaren bewoond is geweest omdat het fort geen woonbestemming had (en heeft). Doordat de kap gesloten is is er wel voldoende daklicht maar alleen aan weerszijden van de kap mogelijkheid tot het mooiste uitzicht. Bijzonder is ook dat deze woning inmiddels ook een rariteit geworden is en zich grotendeels in oorspronkelijke (vintage) staat bevindt: alles ademt de jaren ’70 van de vorige eeuw: de kleurstellingen en behangsels, meubels en verdere inrichting. Er zijn diverse ruimten waaronder een woonkamer met zitkuil, flinke haardpartij, aquarium en plantenbakken. Daarnaast een tweetal slaapkamers, een badkamer, keuken en royale hal. Momenteel heeft het Fort geen woonbestemming.
BESTEMMING
De huidige bestemming is “recreatie” (artikel 15) en afgelopen decennia is het fort in gebruik geweest als unieke feestlocatie en sfeervolle trouwlocatie. Bijzonder: er zijn immers geen buren die kunnen klagen over geluidsoverlast. Voor wat betreft de herbestemmingsmogelijkheden van het fort heeft de Gemeente Heusden de volgende visie afgegeven:
Gemeente Heusden
- Wil dat het fort openbaar of semi-openbaar toegankelijk is wat blijkt uit de (nieuwe) functie van het fort die een dergelijk karakter faciliteert
- De nieuwe functie moet qua uitstraling passen bij het sobere landschappelijke en monumentale karakter van het Fort, een functie als onderdeel van de Zuidwaterlinie zou hierin een pré zijn.
Koppeling met wonen
De interim Omgevingsverordening van de Provincie Noord Brabant biedt de mogelijkheid om wooneenheden toe te voegen in cultuurhistorisch waardevolle gebouwen op het moment dat het bijdraagt aan het behoud ervan. De Gemeente is bereid mee te denken over een combinatie tussen wonen en een andere functie passend bij de sobere uitstraling van het Fort als monument en het behoud van de karakteristieke elementen ervan. Een eventuele gemengde bestemming (wonen en “werken”) zou kunnen bestaan uit ruimtes die beschikbaar zijn voor flexwerken of tijdelijke werkplek of kantoorbehoefte en niet gebonden zijn aan de woonfunctie bij het Fort. Herbestemmen naar een monofunctie woongebruik past niet bij het beleefbaar houden van het Heusdense erfgoed. Door enkel een woonbestemming te realiseren wordt het Fort afgesloten van publiek.
HEDIKHUIZEN
Hedikhuizen, in de volksmond Hékèse genaamd, is met een kleine 200 inwoners één van de kleinste kernen in de gemeente Heusden in de Nederlandse provincie Noord-Brabant. De bebouwing is gegroepeerd langs de Hoge Maasdijk, die ooit het omliggende land tegen het water van de Hedikhuizense Maas moest beschermen.
Hedikhuizen behoorde tot het Land van Heusden dat in 1357 deel werd van het Graafschap Holland. Omstreeks 1810 werd het bij Noord-Brabant gevoegd. In 1944 werden, tijdens de bevrijdingsdagen, de torens van de kerk opgeblazen en was men weer een tijdlang op een noodkerkje aangewezen. Een nieuwe Lambertuskerk kwam gereed in 1962. Hedikhuizen was tot 1935 een zelfstandige gemeente. In dat jaar werd bij herindeling de gemeente verdeeld over de toenmalige gemeenten Heusden en Vlijmen. In 1997 kwam dit alles weer bij elkaar in de nieuwgevormde fusiegemeente Heusden.
Kijk voor meer foto’s en informatie op de website van Redres de Bouwkunstmakelaar
