Studenten van de minor Constructing the Limes hebben samen met archeologen van Saxion Hogeschool een Romeins legerkamp ontdekt op de Veluwe, nabij Hoog Buurlo. “Wat deze vondst bijzonder maakt, is dat het kamp buiten de noordgrens van het Romeinse Rijk ligt”, vertelt Saskia Stevens (Universiteit Utrecht). De buitengrens van het rijk liep destijds langs de Rijn, ongeveer 25 kilometer zuidelijker.
De ontdekking maakt deel uit van het onderzoeksproject Constructing the Limes (C-Limes), waarvan Stevens projectleider is en de Universiteit Utrecht penvoerder. Binnen dit project doen wetenschappers samen met maatschappelijke partners onderzoek naar de werking van grenzen, en meer specifiek naar de Nedergermaanse Limes, de noordelijke grens van het Romeinse Rijk die door Nederland en het westen van Duitsland liep.
Zeldzaam Romeins legerkamp
Het onlangs ontdekte kamp beslaat een oppervlakte van ongeveer negen hectare en bestaat uit een gracht, een drie meter brede verdedigingswal en meerdere ingangen. Vermoedelijk gaat het om een tijdelijk legerkamp. Zo’n kamp werd gebruikt tijdens een mars of troepenbeweging en soldaten verbleven er gewoonlijk niet langer dan enkele dagen of weken. Mogelijk was het kamp bij Hoog Buurlo een tussenstop op de route naar het kamp bij Ermelo-Leuvenum, een dagmars verderop.
“In Nederland zijn slechts vier van dit soort tijdelijke Romeinse kampen bekend”, zegt Stevens. Ter vergelijking: in Duitsland zijn er tientallen, in Engeland zelfs honderden. “Vanuit C-Limes richten we ons vooral op kampen als dit, omdat ze waardevolle inzichten bieden in de militaire aanwezigheid en activiteiten van Romeinen in het grensgebied. Zo laten ze zien welke routes het leger gebruikte en hoe de Romeinen ook intensief gebruikmaakten van de gebieden búíten hun rijk.”
Doorsnede van de verdedigingswal en spitsgracht van het recent ontdekte Romeinse legerkamp op de Veluwe.
Archeologisch onderzoek naar Romeins kamp
Van het legerkamp is op de Veluwe nauwelijks iets zichtbaar. “Bovengronds zie je eigenlijk alleen heel subtiele hoogteverschillen”, vertelt Stevens. “De sporen bevinden zich vooral onder de grond. Het team wist deze zichtbaar te maken met geavanceerde onderzoekstechnieken, zoals LiDAR. Dat is een technologie die laserpulsen uitstoot, vergelijkbaar met radar. Ook luchtfoto’s hielpen de onderzoekers de kampelementen aan het licht te brengen.”
Archeologisch onderzoek bevestigde vervolgens dat het daadwerkelijk om een tijdelijk Romeins legerkamp gaat. “Het gebied is met een metaaldetector onderzocht en er zijn een aantal proefsleuven gegraven. Er zijn verder weinig vondsten gedaan, wat het lastig maakt om het kamp nauwkeurig te dateren.” De gevonden sporen doen vermoeden dat het kamp uit de tweede eeuw na Christus stamt.
Een belangrijk voordeel van deze aanpak is dat het grootste deel van het natuurgebied waarin het kamp ligt onaangetast is gebleven. Het onderzoek is uitgevoerd met toestemming van de gemeente Apeldoorn en in nauw overleg met terreineigenaar Staatsbosbeheer. Vanwege de natuurwaarden in het gebied werden de werkzaamheden ecologisch begeleid. Het onderzoek in Hoog Buurlo is financieel ondersteund door de Nederlandse Limes Samenwerking en de gemeente Apeldoorn.
Bron d.d. 26 mei 2025: Romeins legerkamp ontdekt buiten noordgrens Romeinse Rijk – Nieuws – Universiteit Utrecht
