Een bunker is een militair verdedigingswerk dat bescherming bood tegen beschietingen en bombardementen. Het betreft een overdekt, zelfstandig klein verdedigingswerk, meestal gebouwd van gewapend beton en soms uitgerust met een schuilkelder. Bunkers hebben doorgaans een specifieke functie, zoals geschutsopstelling, commandopost of schuilplaats. De term “bunker” komt uit het Engels en werd voor het eerst in Nederland gebruikt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daarvóór werd de term “groepsschuilplaats” of “kazemat” gehanteerd.
De Nederlandse waterlinies bevatten veel bunkers, gebouwd in verschillende afmetingen en met uiteenlopende materialen. De Nieuwe Hollandse Waterlinie bevat bijvoorbeeld veel groepsschuilplaatsen type P (piramidevormig). De bunkers van de Duitse Atlantikwall zijn herkenbaar aan het gebruik van gewapend beton, met muren en daken die 2 tot 3,5 meter dik zijn. Na de Tweede Wereldoorlog werden bunkers vooral gebouwd om bescherming te bieden bij een nucleaire aanval. Tegen moderne bommen zijn bunkers echter niet bestand, en de muren en daken van de zogenaamde Koude Oorlog-bunkers in de IJssellinie waren dan ook aanzienlijk dunner dan die van de Tweede Wereldoorlog. In deze bunkers werden voornamelijk belangrijke personen gehuisvest, zoals leden van de regering en provinciebesturen. Ze waren uitgerust met voorzieningen zoals een generator en luchtzuivering om na een kernaanval te kunnen overleven.
In diverse voormalige bunkers zijn musea ingericht, zoals het Atlantikwall Centrum in Den Helder, Bunkermuseum IJmuiden, Museum Engelandvaarders en het Atlantikwall Museum in Noordwijk, het Historisch Vliegveld Valkenburg, het Atlantikwall Museum Scheveningen en de Biberbunker in Oostvoorne. Deze musea vertellen de verhalen over de Atlantikwall. Lees meer over wat er te beleven is en plan je bezoek online via www.bezoekatlantikwall.nl.
Daarnaast wordt jaarlijks de Bunkerdag georganiseerd. Normaal gesproken zijn de meeste van deze fascinerende betonnen kolossen gesloten voor het publiek, maar op zaterdag 24 mei 2025, van 10:00 tot 17:00 uur, zijn de bunkers van Zeeland tot de Waddeneilanden allemaal open!
Bekijk alle aangesloten bunkers via het menu aan de linkerkant.
Bunkermuseum Zoutelande
Bunker Kijkduin
Atlantikwall Museum Hoek van Holland
Widerstandsnest 318 Scheveningen
Tankversperring Panbos
Bunkercomplex Park Overvoorde
Bunkerdag
Groepsschuilplaats Type P Fort de Gagel
