Honderd jaar lang was Vliegbasis Soesterberg het centrum van bulderende straaljagers en dreigend oorlogsgeweld. Maar mensen? Die kwamen er nauwelijks in. In die ‘stilte’ vonden onverwacht veel soorten planten en dieren een thuis. Welkom in de schatkamer van erfgoed én natuur.
Walhalla voor natuurliefhebbers
In 2008, een eeuw nadat de eerste vliegtuigen de lucht ingingen, werd Vliegbasis Soesterberg gesloten. Het terrein werd aan de provincie Utrecht overgedragen. Samen met de gemeenten Zeist en Soest en Utrechts Landschap ging de provincie aan de slag. Waar nodig werd gesloopt en gesaneerd en er werden fiets- en wandelpaden aangelegd. Eind 2014 gingen de hekken van Park Vliegbasis Soesterberg open voor publiek.
Park Vliegbasis Soesterberg is met 375 hectare een walhalla voor natuurliefhebbers: de rijkdom aan planten en dieren is ongekend. Natuurlijk is een bezoek ook een boeiende duik terug in de tijd. De geschiedenis voel je overal. Ondertussen zul je zien dat de natuur daartussen steeds meer haar plaats opeist: over het asfalt, op daken van resterende gebouwen en tussen scheuren en kieren. Voor fietsen ben je op de vliegbasis aan het juiste adres: over het breedste fietspad van Nederland (de startbaan van 45 meter breed) fiets je in drie kilometer vijftien meter omhoog.
Geschiedenis
Toen het landijs 150.000 jaar geleden begon te smelten, nam het water zand en grind mee en deponeerde dat hier aan de rand van de Soester Berg. Een droge stevige vlakke ondergrond bleef achter, de perfecte plek voor een start- en landingsbaan.
In 1910 kochten twee Haagse automobielhandelaren het heideveld bij Soesterberg om er vliegshows te gaan organiseren. Het succes duurde niet lang en binnen een paar maanden was de club failliet. Toch hadden de twee handelaren de plek goed op waarde geschat. Drie jaar later kocht de Staat der Nederlanden de heide om er een volwaardig militair vliegveld met werkplaatsen en kantoren van te maken.
Een woelige tijd brak aan. In beide wereldoorlogen speelde Vliegbasis Soesterberg een belangrijke rol. Er werden buitenlandse militaire vliegtuigen gestationeerd, later kwam het vliegveld in Duitse handen. De vliegbasis werd in de Tweede Wereldoorlog vaak gebombardeerd.
De Amerikanen vertoefden tijdens de Koude Oorlog op Vliegbasis Soesterberg. Ze drukten een grote stempel op zowel de vliegbasis als het dorp. Zo is een groot deel van de huidige infrastructuur op de vliegbasis nog altijd Amerikaans. In het dorp Soesterberg werd een hele woonwijk voor de Amerikanen gebouwd (Apollo, Gemini, Mercury). In 2008 werd de vliegbasis voorgoed buiten gebruik gesteld.
Natuur met een stoer randje
Bijzondere natuur op een vliegveld? Nou en of. Neem het enorme schraalgrasland. Normaal gras trekt vogels aan die opvliegen bij onraad. Dat is niet handig op een vliegveld, want dan worden ze in de motoren van opstijgende vliegtuigen gezogen. Daarom besloot Defensie te stoppen met bemesten en kon zich voedselarm, soortenrijk schraalgrasland ontwikkelen. Vogels die zich daarin thuis voelen, broeden op de grond en duiken weg bij gevaar.
Behalve schraalgrasland bestaat Soesterberg uit een mozaïek van goed ontwikkeld bos en heide. Het bos is een thuis voor houtsnippen, haviken, buizerd en zeldzame paddenstoelen. Ook de zandhagedis en levendbarende hagedis komen op de voormalige vliegbasis voor, en er leven reeën, dassen, bunzings en boommarters.
Dankzij die rijkdom en vanwege de centrale ligging op de Utrechtse Heuvelrug is Park Vliegbasis Soesterberg een echte kraamkamer. Het heeft een bijzondere plek in het Hart van de Heuvelrug, het project om van de Utrechtse Heuvelrug weer een aaneengesloten gebied te maken. Vijf ecoducten (Leusderheide, Beukbergen, Sterrenberg, Op Hees en Boele Staal) verbinden het gebied met de rest van de Utrechtse Heuvelrug.
Praktische informatie
-
Honden zijn verboden.
-
Toegankelijkheid: Een aantal verharde wandelpaden (onder andere de start- en landingsbaan) zijn geschikt voor rolstoelen.
-
Mountainbiken: Alleen op fietspaden.
-
Vogelkijkhut: In het sheltergebied staat een vogelkijkhut. Vanaf hier heb je zicht over de landingsbaan, de Duitse baan en het bos.
-
Wandelroute:
Munitiepark rijk aan natuur en cultuur - Utrechts Landschap
Let op
-
Het natuurgebied is te betreden tussen zonsopgang en zonsondergang.
-
Wandelen en fietsen is alleen toegestaan op de daarvoor bestemde paden.
-
Begeef u niet op de landingsbaan van de zweefvliegers.
-
Gebruik van drones en modelvliegtuigen is verboden.
-
Het is verboden om te detecteren en te graven.
-
In het gebied zijn niet-gesprongen explosieven aanwezig. De wandel- en fietspaden zijn gecontroleerd en veilig bevonden. Ga niet van de paden af.
