Van 14 juni t/m 16 augustus 2023 is de rondreizende expositie Linie van Boven gratis te zien in de Museumhaven in Gouda. De expositie bestaat uit 24 luchtfoto’s van onderdelen van de Oude Hollandse Waterlinie, zoals vestingsteden, sluizen en schansen. Ook de Mallegatsluis maakt onderdeel uit van de expositie. Voor scholen of (groot)ouders met (klein)kinderen is tevens een leerzame kinderspeurtocht gemaakt met diverse vragen over de doeken. Deze is te downloaden op linievanboven.nl of tijdens openingstijden (donderdag t/m zondag) op te halen bij het IJsselhuis Museumhavencafé. Kids krijgen bij het inleveren van de speurtocht een leuk aandenken mee naar huis. Op linievanboven.nl lees je tevens meer informatie over hetgeen je op de doeken ziet.
De beleving van onze omgeving is vanaf de grond volkomen anders dan vanuit de lucht. Het verrassende perspectief van bovenaf toont een uniek en door de mens ingericht landschap met veel water. Verdedigingswerken in dat oeroude polderlandschap worden vanaf hoogte goed zichtbaar. Je ziet dan hun bijzondere vormen en strategische ligging en ontdekt de diversiteit. De geometrische stervormen van 17de-eeuwse vestingsteden veranderden geleidelijk tot de bladvormige 19de-eeuwse forten. Met een vogelvluchtperspectief op de waterrijke Hollandse polders kan je je de onderwaterzettingen van een waterlinie voorstellen. Je ziet de fijnmazige polderstructuur met dijken, kaden, vaarten en sloten waardoor ons land droog wordt gehouden en waarmee in tijden van oorlog de militaire inundaties werden gerealiseerd.
In 1672 werd de Nederlandse Republiek door vier buurlanden aangevallen. Om Holland te beschermen werden polders onder water gezet. Deze waterlinie strekte zich uit van Muiden tot voorbij Woudrichem en kreeg later de naam Oude Hollandse Waterlinie. Onder leiding van de Staten van Holland en prins Willem III van Oranje groeide de waterlinie in de zomer van 1672 uit tot een onoverkomelijke waterhindernis. De waterschappen leverden kennis over effectief watermanagement, en veranderden eeuwenoude waterbeheersingssystemen in een uniek militair instrument. In de loop van 1672 en 1673 werd er op veel plaatsen aan de Oude Hollandse Waterlinie gevochten; onder meer bij Muiden, Nieuwersluis, Woerden en Gorinchem. Na anderhalf jaar verlieten de Fransen de Nederlandse Republiek. In de achttiende eeuw werd de Oude Hollandse Waterlinie verder ontwikkeld, en werden Naarden, Woerden, Oudewater en Leerdam betrokken bij de waterlinie. Na 1815 werden grote delen van de Oude Hollandse Waterlinie opgenomen in de Nieuwe Hollandse Waterlinie waarmee voortaan ook Utrecht werd beschermd.
De rondreizende expositie Linie van Boven is ontwikkeld door Stichting Liniebreed Ondernemen met financiële steun van de erfgoedlijn Oude Hollandse Waterlinie van de provincie Zuid-Holland. Op 17 augustus reist de tentoonstelling door naar de vesting Schoonhoven.
