Open Monumentendag is een prachtige gelegenheid om de Hollandse Waterlinies te bezoeken. Als voorzitter van het Pact van Loevestein ben ik er trots op dat we zoveel forten en andere liniewerken binnen onze regio hebben. Niet zomaar militair erfgoed, maar uniek UNESCO Werelderfgoed. De Hollandse Waterlinies zijn onderdeel van het verhaal van Nederland. Een slim systeem om Holland te beschermen tegen militaire dreiging. Fascinerend hoe we vroeger dankzij het water – dat zelf soms ook een bedreiging was – vijanden konden tegenhouden. Ik kom altijd graag op de forten. Een groot aantal forten is op 13 en/of 14 september toegankelijk voor het publiek. Tegen iedereen zou ik willen zeggen: breng ook eens een bezoek aan dit unieke werelderfgoed. Dat is leerzaam en verrijkend. Ik wens u een mooie Open Monumentendag!
Rutger van Stappershoef
Voorzitter Pact van Loevestein (regionale samenwerking in de Hollandse Waterlinies)
PROGRAMMA
Fort Everdingen – 13 & 14 september
Een stoere fortbrouwerij met terras waar je prijswinnende biertjes kunt drinken én kopen in de fortwinkel. Verken het fort met QR en ontdek ook de verborgen verhalen van Duitse soldaten tijdens WOII op: everdingen.fortverhalen.nl.
13 & 14 sep | 11.00-18.00 uur | Fort Everdingen, Noodweg 2, Everdingen | Gratis
Theaterroute Water, Soldaten & Burgers – 14 sep
Wat betekende de Hollandse Waterlinie voor de gewone burger en soldaten? Deze theaterroute neemt je mee langs vier scènes uit het dagelijks leven op Werk aan het Spoel. Leef mee met de boer, de hospitaalsoldaat, de wasvrouw en commandant Gerrit Jansen tijdens de mobilisatie, en kijk mee hoe het vreselijk misging bij de Explosieven Opruimingsdienst. De voorstelling wordt 3 keer gespeeld, reserveren is niet nodig.
14 sep | 11.00, 14.00 en 16.00 uur | Werk aan het Spoel, Goilberdingerdijk 40, Culemborg | Vrijwillige bijdrage
Fort Asperen & Vliegeniersmuseum – 13 & 14 september
In dit stoere torenfort van vier verdiepingen is van alles te ontdekken. Bekijk de Hollandse Waterlinies in 3D en hoe de soldaten leefden in het kille fort. In het WO2- en Vliegeniersmuseum Sky of Hope zie je persoonlijke spullen van neergestorte vliegeniers, burgers, verzetsstrijders en Joden. Beklim ook de toren om de glazen koepel van dichtbij te zien en geniet van het weidse uitzicht.
13 & 14 sep | 12.00-17.00 uur | Fort Asperen, Langendijk 60, Acquoy | Gratis
Kunst, geschiedenis, muziek en Bourgondisch genieten – 13 & 14 september
Bezoek de kunstexpositie van Kunstcafé Rivierenland in de oude Toren, neem deel aan rondleidingen of woon de bijzondere presentatie ‘Kunst uit het Cachot’ bij, muzikaal omlijst door Trio Pearlgrey. In de bios draait doorlopend de film ‘Fort Vuren, Verdedigingserfgoed onder architectuur verbouwd’. Combineer je bezoek aan Fort Vuren met een lunch, borrel of diner in het restaurant.
13 &14 sep | Fort Vuren, Waaldijk 29, Vuren | Gratis | Tijden: fortvuren.nl/agenda
Vesting Gorinchem – 13 & 14 september
Ontdek de mooiste vestingstad van Nederland! Zaterdag 13 september kun je vestingonderdelen en monumenten bezoeken die normaal gesloten zijn en de Grote Toren beklimmen. Beide dagen zijn er gratis stadswandelingen en kun je gratis musea bezoeken. Reserveer je gratis stadswandeling of torenklim wel vooraf via vvv@mooigorinchem.nl. Bij de VVV ligt ook het programmaboekje klaar of kijk op mooigorinchem.nl
13 sep 10.00-16.00 uur | 14 sep 13.00-17.00 uur | VVV/Mooi Gorinchem, Grote Markt 17, Gorinchem | Gratis
Torenklimmen in Vesting Woudrichem – 13 & 14 september
Vanaf de Martinustoren zie je de strategische ligging van dit pittoreske vestingstadje nog beter. De Martinustoren is 34 meter hoog en heeft 196 treden. In het plafond is het wapen van Woudrichem geschilderd: een gouden schild met twee zalmen, die herinneren aan de zalmvisserij van vroeger. Eenmaal boven word je ontvangen door een stadsgids die je vertelt over de prachtige omgeving.
13 & 14 sep | 13.00-16.00 uur (laatste toegang 15.30 uur) | Kruising Arsenaal/Kerkstraat, Woudrichem | Vrijwillige bijdrage
Fort Giessen – 13 september
Sluit aan bij een rondleiding of verken het fort op eigen houtje. Er is van alles te zien: over de Eerste Wereldoorlog, weidevogel- en uilenbescherming en de geschiedenis van Altena vanaf de prehistorie tot nu. Natuurlijk mag je het kanon uit 1894 in gebouw C niet overslaan! En je kunt met een trekpontje overvaren naar het educatiepark. Speciaal voor kinderen: muntjes zoeken met een metaaldetector, pijl-en-boogschieten en pannenkoeken bakken. Kom gezellig langs!
13 sep | 10.00-16.00 uur | Fort Giessen, Giessensesteeg, Giessen | Gratis
Op stap met de waschvrouw – 14 september
Op het fort was ook altijd een vrouw, de waschvrouw. Naast de was verkocht ze wat versnaperingen en een hartversterkertje om een centje bij te verdienen. En zij wist natuurlijk ook veel van het fort. Loop met haar mee op Fort Altena!
14 sep | 14.00 uur | Fort Altena, Tol 8, Werkendam | Gratis, wel reserveren via info@erfgoedaltena.nl
Twee forten op de fiets – 13 september
Fort Altena en Fort Bakkerskil hebben na WO2 een speciale rol gespeeld, met name in de Koude Oorlog. Op beide forten geven gidsen korte rondleidingen. Bij Fort Bakkerskil bezoek je ook de unieke Papsluis uit 1815. Pak je fiets en bezoek ze allebei! De rondleidingen starten zodra er een groepje is.
NB: Voor Fort Bakkerskil parkeren bij de Aldi, Grote Waardweg, Werkendam.
13 sep | 10.30-16.00 | Fort Altena, Tol 8, Werkendam | Fort Bakkerskil, Kildijk 143, Nieuwendijk | Gratis
Fort Steurgat – 13 september
Een unieke kans om dit laatste fort van de Hollandse Waterlinies te bezoeken! Fort Steurgat is een wooneiland en niet toegankelijk. Voor één keer openen de bewoners nu de poort. Het fortterrein is open en er is een rondleiding uitgezet. Je kunt de Poterne en één van de Kruitkamers zien waar vroeger het buskruit en de kanonskogels lagen. Ontvangst met thee, koffie, lekkers en tussen de middag pannenkoeken.
13 sep | 10.00-16.00 uur | Fort Steurgat, Het Fort 11, Werkendam | Gratis
Fort Pannerden – 13 & 14 september
Fort Pannerden heeft samen met Kasteel Doornenburg een programma voor jong en oud, o.a. een circus, geocaching, waterkanon, fortdichter, kunst en live muziek. Heen en weer kan met een golfkar of leenfiets. Meer info op fortpannerden.eu
13 & 14 sep | 11.00-17.00 uur | Fort Pannerden, Waaldijk 1, Doornenburg | Gratis
TIPS
Over de Lek met de E-Liniepont
Bezoek drie verdedigingswerken op een dag: de E-Liniepont vaart over de Lek tussen Werk aan het Spoel, Fort Everdingen en Werk aan de Groeneweg in Schalkwijk. Speciaal voor wandelaars en fietsers die dit prachtige gebied willen verkennen.
Vaartijden: 10.00-17.15 uur | Laatste afvaart: Werk aan de Groeneweg/Fort Everdingen 17.00 uur | Werk aan het Spoel (Culemborg) 17.15 uur
Podcast Over Het Water
Stap aan boord bij Riveer voor een unieke tocht door de Vestingdriehoek. Luister onderweg naar de podcast Over Het Water. Hugo de Groot vertelt over zijn reis naar Loevestein en veldmaarschalk Wirtz beveelt het land onder water te zetten. Maar wat vinden de boeren daarvan?
Luister hier de podcast: Over Het Water.
Tip: met de dagkaart van Riveer vaar je voor € 6,82 p.p. de hele dag met alle veren tussen Fort Vuren, Slot Loevestein, Woudrichem, Werkendam/Biesbosch en Gorinchem. Ideaal met (elektrische) fiets!
Buiten de Waterpoort 1, Gorinchem | vaartijden & info: riveer.nl
Dagkaart kopen bij: Riveer
Biesbosch Fortentocht (70 km)
Stap op de fiets en ontdek het waterlinieverhaal langs de rand van de Biesbosch. De tocht voert je langs indrukwekkende forten, vesting Woudrichem, oude sluizen en over dijken met prachtig uitzicht. Je vindt de route op biesboschlinie.com/routes.
Bekijk meer routes op hollandsewaterlinies.nl
