Wat deed jij tijdens de Koude Oorlog?
Publiekscampagne roept Nederlanders op verhalen van de Koude Oorlog te delen
De campagne Wat deed jij tijdens de Koude oorlog? roept vanaf 8 mei 2023 op tot het delen van verhalen en ervaringen over de Koude Oorlog. Op deze manier worden de Koude Oorlog en haar monumenten verrijkt met getuigenverklaringen uit onze maatschappij. De campagne is een samenwerking tussen de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) en de Stichting Liniebreed Ondernemen (Liniebreed).
De Koude Oorlog is een oorlog die nooit plaats vond, maar die de Nederlandse samenleving wel zo’n 45 jaar in zijn greep hield. Het was een polariserende periode zowel internationaal als nationaal. Dat blijkt uit de duizenden verhalen van dienstplichtigen, van militairen en van burgers. Burgers die bijvoorbeeld de Bescherming Bevolking (BB) ondersteunden of die juist deelnamen aan vredesdemonstraties.
Wat zijn de monumenten van de Koude oorlog?
Er zijn talrijke objecten gebouwd ter verdediging van Nederland. Het zijn geen klassieke monumenten, verfraaid met ornamenten of versierselen, maar vaak puur functioneel. Ze zijn zelfs vaak helemaal niet of amper zichtbaar, grotendeels onbekend en verscholen onder het landschap of achter de omheining van een militair terrein. Maar dat maakt ze niet minder belangrijk want:
Een simpele stalen deur met daarachter een lege betonnen ruimte, levert verrassende inzichten op.
Een betonnen paaltje in een duin, blijkt onderdeel te zijn van een ingenieus omvangrijk netwerk.
Een shelter voor raketten die nooit kwamen, vertelt een belangrijk historisch en politiek verhaal.
Wat gebeurde er dan allemaal?
In de jaren vijftig oefende de Nederlandse burgers in het ‘schuilen voor de atoombom’. De dienst Bescherming Bevolking werd opgericht en had in iedere wijk een vrijwillige commandant. En verder werd iedere man tot aan 1993 opgeroepen tot dienstplicht en ‘dienstplicht weigeren’ werd een vaker voorkomend gebruik. De angst voor de Koude oorlog was terug te horen in de nationale Top 40. Van Boudewijn de Groot’s ‘Welterusten, meneer de president’ uit 1966 (tegen de toenmalige Amerikaanse president Johnson) via ‘De Bom’ van Doe Maar (No.1 in 1983) tot ‘Over de Muur’ van Klein Orkest (1984).
De campagne “Wat deed jij tijdens de Koude oorlog?” biedt ruimte aan de verhalen van Nederlanders tijdens die Koude Oorlog. Wat ze deden, en hoe ze waren betrokken. Ze worden verzameld op koudeoorlog.nl. Het is belangrijk om zo veel mogelijk verhalen vast te leggen voordat de mensen, die deze periode daadwerkelijk meemaakten, het zelf niet meer kunnen vertellen. De verhalen worden onder meer toegevoegd aan de voorstel-aanwijzingslijst Rijksmonumenten van de Koude Oorlog die aan Staatssecretaris Uslu wordt aangeboden later in 2023.
De campagne WAT DEED JIJ TIJDENS DE KOUDE OORLOG? loopt van 8 mei tot en met 30 juni op www.koudeoorlog.nl.
Demonstranten protesteren bij vliegbasis Woensdrecht (Rob Croes-Nationaal Archief)
BB Commandopost Rijswijk Park Overvoorde (Ronald Tilleman RCE)
