Tijdens de mobilisatie moest een groot aantal soldaten een lange periode gevoed worden. Het eten moest goedkoop en gemakkelijk in grote hoeveelheden klaar te maken zijn. Het recept van ‘Rats, kuch en bonen’ voldeed aan deze voorwaarden en dit werd regelmatig aan de soldaten geserveerd.
Soldatenmenu in de Stelling van Amsterdam
Rats is een soort hutspot met verschillende groenten en aardappelen. Kuch is hard brood. En bonen, dat waren gedroogde bruine bonen. Bonen waren typisch soldatenvoedsel omdat ze heel lang bewaard konden worden. Bij een omsingeling door de vijand zouden de soldaten moeten leven van de voorraden die binnen de Stelling van Amsterdam aanwezig waren. De gedroogde bonen werden voor het koken een dag in water geweld. Hierdoor worden de bonen zacht en zuigen zich vol water waardoor ze opzetten. Dit recept werd al in de periode van de Eerste Wereldoorlog gebruikt. Over dit soldatenvoer is zelfs een mobilisatieliedje geschreven door Lou Bandy. Dit liedje werd gezongen door soldaten die gemobiliseerd werden voor de Tweede Wereldoorlog.
Beschadigde metalen etensbak van marinier, in gebruik tot 1940. Foto: Museum Rotterdam, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons.
Rats, kuch en bonen
Mobilisatieliedje van Lou Bandy over het soldatendiner rats, kuch en bonen. De oorspronkelijke melodie van dit liedje is gecomponeerd door de bekende Tsjechische componist Jaromir Vejvoda met als titel Modrándska Polka. Nadat Václav Zeman er in 1934 een tekst bijvoegde is de titel omgedoopt in Skoda Lasky. In de Tweede Wereldoorlog werd het door de Andrew Sisters gezongen als Roll out the Barrel en de Engelsen noemden het de Beer Barrel Polka. Ook is de melodie te herkennen in het liedje Rosamunde van Danny Christian.
Tekst: Rats, kuch en bonen.
Deze dagen hoor je klagen en wel duizend dingen vragen
Maar doe niet zo zenuwachtig en hou je eendrachtig
De gevaren die we ontwaren, zullen Nederland wel sparen
Geen fanatisme, hou je optimisme
Elk die zuchten laat, die sticht veel kwaad
Want ons leger waakt en staat paraat
Niets is er wat meer wreeft of wringt
’t Kokkie in de keuken zingt
refr.:
Rats, kuch en bonen, is ’t soldatendiner
Rats, kuch en bonen, doe daar je maaltje maar mee
Steeds is ons streven, vrijheid van grenzen tot strand
Hollandse soldatenleven, voor ’t vaderland
Wij marcheren, derailleren, of we zitten te dineren
Als ’t eventjes kan leien dan slaan wij aan ’t vrijen
Want de meisjes, kleine sijsjes, hebben liefdesparadijsjes
Een bankje en een laantje, ’s avonds bij ’t maantje
Een soldaat vindt gauw een goed gehoor
Hij heeft bij z’n vrouw een streepje voor
Zij weet een militair heeft moed
Het is een kerel, goed doorvoed
refr.
Al ’t sjieke, magnefieke, overdreven excentrieke
Wat saldeert in doen en laten, dat haten soldaten
Maar ’t ronde, oergezonde, echt oprecht en onontbonden
Blinkend en faire is ’t militaire
Die symptomen vind je in de kuch
In de rats en bonen weer terug
Zeg wat je eet, m’n beste vent
En ik zeg wie en wat je bent
Bron: Rats, kuch en bonen – ONH
