Bekijk onderstaande video als je wilt weten hoe 350 jaar geleden de Oude Hollandse Waterlinie werd ingezet. Het is en blijft een spannend verhaal!
🎥 Bekijk de video: 1672 Inzet van de Oude Hollandse Waterlinie
De redding van Holland
De Oude Hollandse Waterlinie werd in 1672 bedacht om een Franse invasie van Holland te voorkomen. Door het polderland tussen vestingsteden onder water te zetten creëerde de provincie Holland een ondoordringbare linie. Een spannende historie! Anderhalf jaar lang probeerden de Franse legers om wegen door de Oude Hollandse Waterlinie te vinden, maar zonder resultaat. In november 1673 trokken zij zich terug, en een maand later begonnen de Hollanders met het droogmalen van de polders.
Boerenverzet
De Oude Hollandse Waterlinie had een enorme omvang, en was op haar hoogtepunt groter dan het IJsselmeer. Vanaf de Zuiderzee strekte de linie zich uit tot de Brabantse moerassen. Vooral op het platteland was er veel verzet tegen de Oude Hollandse Waterlinie. Boeren moesten soms jaren wachten tot het land weer droog genoeg was voor hun vee. Het leger onder leiding van prins Willem III van Oranje had daar geen boodschap aan: op sabotage stond de doodstraf.
Werking van de Oude Hollandse Waterlinie
De Oude Hollandse Waterlinie was ongeveer een halve meter diep. De sloten werden onzichtbaar, maar het was niet diep genoeg om over te varen. Franse soldaten die door de ondiepe waterlinie liepen konden dus plots in een sloot vallen. Langs de kades en dijken bouwden de Hollanders forten en schansen. Op deze smalle toegangswegen hadden de Fransen niets aan hun grote leger. De Oude Hollandse Waterlinie werkte soms in het voordeel van de Fransen. Het was ook voor de Hollanders een grote hindernis. Er vond daardoor slechts één grote veldslag plaats langs de linie. In oktober 1672 werd ten oosten van Woerden de Slag bij Kruipin in Frans voordeel beslist.
Na het Rampjaar
Na het vertrek van de Fransen eind 1673 werd nog tientallen jaren gewerkt aan het versterken van vestingsteden en forten. Steden als Naarden, Weesp, Woerden en Nieuwpoort danken hun vorm aan deze bouwperiode. Ook het Fort Wierickerschans aan de Oude Rijn werd in 1673 gebouwd. In de achttiende eeuw werd meerdere keren geprobeerd om de Oude Hollandse Waterlinie opnieuw in gebruik te nemen. In 1748 bleef het bij proefoverstromingen, in 1787 mislukte de inzet, en in 1794 werd alleen het zuidelijk deel rondom Gorinchem gebruikt.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
In 1815 verving de zogeheten Utrechtse Linie rondom de Domstad het midden van de Oude Hollandse Waterlinie: dat liep toen via Woerden, Oudewater en Schoonhoven. De nieuwe combinatie kreeg later de naam Nieuwe Hollandse Waterlinie.
Unieke samenwerking
Afgelopen jaar hebben onderzoeksbureau Deltares, ingenieursbureau Witteveen+Bos, verschillende waterschappen en de Stichting Oude Hollandse Waterlinie samengewerkt aan een computermodel, waarbij de overstromingsmodellen uit het rampjaar zijn nagebootst. Op basis van historische gegevens (landkaarten, geschreven documentatie) is een tijdlijn gemaakt vanuit de vragen: wat gebeurde wanneer en door wie? Dit heeft geresulteerd in een computermodel wat laat zien hoe de linie heeft gewerkt. Het is uniek dat verschillende partijen input hebben geleverd om samen dit model te bouwen. Overstromingsmodellen worden meestal alleen door ingenieurs gebouwd. Het bijzondere aan deze reconstructie is dus dat het tot stand is gekomen door een unieke samenwerking tussen historici, experts van waterschappen en ingenieurs. Deze aanpak kan wellicht ook goed werken voor hedendaagse en toekomstige projecten in de waterbouw. En door dit soort projecten kun je vanuit de gebeurtenissen uit de geschiedenis een vergelijking maken met toekomstige uitdagingen. Denk bijvoorbeeld aan overstromingsmodellen die, gezien de impact van klimaatverandering, zeer relevant zijn.
